Улстөр
・Нийтэлсэн:
Отгонхүү
・
2015 03 сар 23
・ 4
-Монголын төр туршлагатай, хашир улстөрчдийнхөө толгойг ашиглах ёстой-
Монголын төрд “залгамж” чанар дутагдаж байна гэсэн шүүмжлэлийг хэлдэггүй улстөрч, сонсоогүй дарга гэж үгүй биз. Шүүмжлэгчид “залгамж чанар” гэсэн энэ нэр томъёог хэрэглэхдээ ихэвчлэн өмнөх Засгийн газар, УИХ-аас гаргасан бодлого шийдвэрийг дараагийн үе нь өөрчилсөн тохиолдолд хэрэглэдэг буруу жишиг тогтож байна. Ардчилсан нам эрх барьж байх үед МАН-ын бүлгийн дарга нь “Бидний хийсэн ажлыг үргэлжлүүлсэнгүй” гэж гомдоллохдоо “залгамж чанар” гэдэг үгийг хавчуулж байх жишээтэй.
Сү.Батболдын Засгийн газар сонгуулийн өмнө зургаан хувийн хүүтэй ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр хэрэгжүүлснийг бүгд санаж байгаа байх. Угтаа бол банкны 12-18 хувийн хүү өөрчлөгдөөгүй, харин хүүгийн зөрүүг нь Засгийн газар өмнөөс нь төлөх зарчмаар хэрэгжсэн хөтөлбөр учраас цаашид үргэлжлүүлэх эсэхийг нь 2012 оны Парламентын сонгуульд ялсан улс төрийн хүчин шийдэхээр байсан. Ингээд Н.Алтанхуягийн Засгийн газар хөтөлбөрийг зогсоосны дараа эрх баригчдыг муучлахдаа “Залгамж чанар”-ыг хэрэглэх жишээтэй.
Үндэсний хэмжээний, дунд болон урт хугацаатай төсөл хөтөбөрийг баталсан бол аль ч нам төрийн эрхэнд гарсан гэсэн үргэлжлүүлэх ёстой гэдэг нь мэдээж. Гэхдээ ийм хөтөлбөрийг батлахдаа улстөрийн бүх намуудыг оролцуулж, санал бодлыг нь авч байх ёстой. Ирээдүйд тэр олон намын аль ч төрийн эрхэнд гарч болно, тэр үед үргэлжлүүлнэ гэсэн амыг нь авч байна гэдэг утгаараа. Тэгээгүй тохиолдолд өөр нам гарч ирээд өөрчлөхөд гонгиноод байх шаардлагагүй юм. Өнөөдөр Монголд улс төрийн хэт олон нам байна.
Тэд бүгд өөрсдийн гэсэн хөгжлийн хөтөлбөр боловсруулчихсан. 10, 20, 30 жилээр нь батлаад л байна. 2012 оны сонгуулийн өмнө л гэхэд МАН бие дааж 20 жилийн хугацаанд хэрэгжих “Ард түмний хөгжлийн хөтөлбөр” гэгчийг боловсруулсан. Харамсалтай нь “Төрийн албан хаагчдын сарын дундаж цалинг 2012-2016 онд 1.3 сая, 2016- 2021 онд 2.5 сая төгрөгт хүргэнэ. “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд залуу гэр бүлд зориулсан “Залуучуудын түр орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ” гэх мэт гэрэл гэгээтэй, өөдрөг зорилт бүхий энэ хөтөлбөр МАН засгийн эрхийг 20 жил тасралтгүй барьсан тохиолдолд л хэрэгжих боломжтой.
Завсраар нь өөр нам сонгогдвол ард түмэн “та нар хөтөлбөрөө хэрэгжүүлсэнгүй, амлалтаа биелүүлсэнгүй” гэж хариуцлага тооцох эрхгүй болж байгаа юм. МАН-ын зарим нэг дарга нарын ярьж, хэлж байгаагаас одоо ч гэсэн энэ санаа цухалзаад л байдаг. Сонгуулийн үр дүнд одоо ч гомдож явдаг нэг дарга “Бид та нартай нийлж ийм сайн, сайхан хөтөлбөр боловсруулсан байтал та нар нөгөө намд санал өгөөд хэрэгжүүлэх боломжгүй болгосон, хохь чинь” гэж хүртэл хэлсэн байна лээ.
Гэхдээ тэдний буруу. “Ард түмэнтэйгээ хамт боловсруулсан” гэж хичнээн суралчилсан ч улс төрийн нам л төрийн эрхийг хэрэгжүүлдэг байхгүй юу. Өөр бодлоготой, өөр хөтөлбөртэй нам. Тэр нь урт хугацааных байвал дээр дурьдсан шалтгааны улмаас бас л цаашаа явах боломжгүй. Тэгэхээр “Төрийн залгамж чанар” гэдэг нь нэг намын, нэг засгийн газрын хэрэгжүүлж байсан ажлыг нөгөө нь заавал дагаж мөрдөх ёстой гэсэн үг биш байгаа биз.
Сүүлдээ бүр байчихаад, агентлагийн дарга өөрийн санаачилж хийсэн ажлууд явуургүй болсныгоо дараагийн даргатай холбож шүүмжлэхдээ “Төрийн залгамж чанар” ярьсан байна лээ. Улс төрийн намуудын толхилцоо, жижиг түшмэдүүдийн маргаанд ч хавчуулагдаж явах болсон “төрийн залгамж чанар” гэдэг үгийн утга нь угтаа бол маш гүн гүнзгий юм.
Яг одооноос эхлээд бид “төрийн залгамж чанар” гэдэг үгийг дээр хэлсэн явцуу утгаар ойлгохоо болиод “алдаагаа давтахгүй байх” гэж илүү өргөн утгаар ойлгодог болох хэрэгтэй байна.
Ардчилал өндөр хөгжсөн улс орнууд туулсан замтай. Монголчууд харин туулах замтай. Гэхдээ ахархан ч гэсэн хугацаанд бид бишгүй л алдаж, онож үзлээ. Улс орноо тавиад туух ч шахаж байлаа.
Төр засгийн өндөрлөгүүдээс зөвшөөрөл олгосны дагуу Монгол Улсын газар нутгийг Айбекс гэдэг группт 90 жилийн хугацаатай концессээр олгох мөн Молам группт Монгол Улсын агаарын орон зай, гадаад худалдааны эрхийг 60 жилийн хугацаатай олгох тухай гэрээнүүдийг байгуулж байсан түүх бидэнд бий. Дуулиан шуугиан тарьж байж сүүлд цуцлагдсан энэ хэрэгт Монголын нөлөө бүхий улстөрчид голлож оролцсон байдаг. Аз болоход сүүлд цуцлагдсан.
АНУ-ын “Соко ойл” Тамсагт газрын тос илрүүлсний дараа БНХАУ-ын компанид зарчихаад явчихсан түүхийг бүгд мэднэ. Одоо “Петрочайна Дачин Тамсаг”-тай байгуулсан гэрээнд сэтгэл хангалуун байдаг хүн цөөхөн. АНУ-ын компанийг тоглоомоос гаргах операци хэрэгжих боломжийг олгохгүй байх боломж байсан ч чадаагүй.
Энэ мэтчилэн алдаа ч гаргаж, түүнийхээ хэрээр сургамж авсан, хариуцлага үүрч, хариуцлага хүлээж явсан эдгээр хүмүүсийн туршлага нь өөрөө бидний баялаг, жинхэнэ “төрийн залгамж чанар” юм.
Алдаж онож явсан ч Монгол Улс өнгөрсөн хугацаанд чамгүй амжилтад хүрлээ. Энэ амжилтаа улам ахиулах, цаашид илүү зөв гишгэж, хол алхахын тулд эрх баригчдад зөвлөдөг, тэр алдааг давтуулахгүй байлгахыг үргэлж хичээдэг төрийн мэргэн зөвлөгч нар хэрэгтэй. Тийм зөвлөгч болж чадах хүмүүс манайд бий. Тэд бол төрийн эрхийг барьж, алдаж, онож үзсэн ахмад улстөрчид өөрсдөө юм.
Энэ туршлагатай толгойнуудыг Монголын төр сонсдог байх ёстой. Улстөрчид өөрсдөө ч үүнийг үгүйлж, хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа ач холбогдол өгөн дурьдах боллоо.
Ерөнхий сайд асан Р.Амаржаргал “Жишээ нь, би 1990-ээд оны Улсын Бага Хурал, УИХ-д ашиглах ёстой олон хүн байснаас С.Баяр, Да.Ганболд, М.Энхсайхан, Баабар гэсэн дөрвөн сайхан шижигнэсэн залууг Монголын төр ашиглаж чадаагүйд харамсдаг. Одоо ч оройтоогүй байна л даа.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
Манай сайт танд таалагдаж байвал LIKE хийгээрэй. Танд баярлалаа.