Урлаг
・Нийтэлсэн:
Мэргэн охин
・
2019 03 сар 15
・ 3
Зохиолч, яруу найрагч Л.Өлзийтөгстэй ярилцлаа
-Таны “Бүсгүйн зурвас” жүжиг саяхан тавигдсан. Нээлтийнх нь өдөр та харагдаагүй дээ?
-Гуравдугаар сарын 1-нд Монголд байгаагүй учир нээлтэд очиж чадаагүй ээ. 12 дахь өдрийн тоглолтоор нь л анх үзлээ.
-За, жүжиг чинь ямар санагдав?
-Их өөрчлөгджээ. Би засаагүй. Хэнээр засуулсныг мэдсэнгүй. Энэ зохиолыг 2002 онд бичсэн л дээ. Тэгээд 2004 оны нэгдүгээр сард хэвлүүлсэн “Нүдний шилэнд үлдсэн зургууд” номдоо багтаан уншигчдадаа хүргэсэн. 17 жилийн өмнө бичсэн, 15 жилийн өмнөх номд минь хэвлэгдсэн жүжиг. Тиймээс уншсан хүмүүс нь сая үзээд зохиолоосоо тэс өөр болсныг анзаарсан байх л даа.
-Бичсэнээсээ хойш бүтэн арван жилийн дараа, 2012 оны жүжгийн зохиолын уралдаанд өгсөн юм аа даа?
-Үгүй, үгүй. Эхнээс нь ярья. Бүр 2003 онд Драмын театраас зохиолчдод зориулсан сургалт зохион байгуулсан юм аа. Шинэ, залуу бүх зохиолчид урилга явуулсан байх. Намайг ч, нөхрийг минь ч дуудсан. (Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Г.Аюурзана. сур) Хүүхдүүд нялх байсан учир зав муу, бүтэн сууж чадаагүй л дээ, ердөө ганц өдөр эл сургалтад очсон юм. Миний суусан тэр өдөр “Гарын таван хуруу” киноны Шагдар буюу Лхасүрэн гуай, Болд-Эрдэнэ жүжигчний аав Сугар гуай, мөн Намсрайн Сувдаа эгч нар жүжигчний амьдралын зовлон жаргалын тухай зохиолчдод сонирхуулан олон сайхан зүйлийг ярьсан. Дараахан нь Драмын театраас жүжигчин Сарантуяа эгч утасдаж “Бид жүжгийн уралдаан зарлаж байгаа. Сургалтад суусан та нар маань жүжиг өгөөч ээ. Ялангуяа Аюурзана та хоёроос жүжиг хүлээж байна шүү” гэсэн. Ингээд л сургалтад хамрагдсаны өрөө цайруулах гэж нэгэнт биччихсэн байсан “Ярилцлага” жүжгээ өгчихгүй юу. (инээв. сур) Бүр 2003 онд шүү дээ. Тиймээс “2012 оны уралдаанд ирсэн жүжиг” гэж найруулагч маань ярьсан нь андуурал. Н.Наранбаатар олон зохиолтой ажилладаг учир эндүүрээ биз.
-Чухам Н.Наранбаатарт зөвшөөрөл өгсөн нь утга учиртай сонголт байсан уу?
-Юун тийм гүнзгий утга учир байх билээ. (инээв.сур) Санаандгүй явдал болсон л доо. Аюур Наранбаатартай нэг өдөр тааралджээ. Ингээд “Наранбаатар чиний зохиолыг тавья, зөвшөөрөл асуугаад өгөөч гэхээр нь би өмнөөс чинь зөвшөөрчихсөн шүү. Адилхан залуу хүмүүс байж нэг нь юм хийе гэж байхад нөгөө нь “Үгүй үгүй” гээд гэдийгээд байх муухай биз дээ” гэсээр ирсэн. Маргааш нь Наранбаатар ч залгасан. Тэгээд л “Нэгэнт Аюур миний өмнөөс зөвшөөрөл өгчихсөн хойно, тэг ээ, тэг. Гэхдээ ганцхан болзолтой. Хэрэв жүжгийнхээ сурталчилгааны ажлыг эхлүүлбэл би оролцож амжихгүй шүү. Зурагт, сонин болгоноор яриа өгөөд “Энэ жүжиг болбоос” гээд л сурталчлаад сууж чадахгүй ээ. Зав муутай байдаг шүү” гэсэн. Бид хоёрын бүх тохироо ердөө энэ. Ингэтлээ өөрчилнө гэж тохироогүй.
-Нэрийг нь яагаад өөрчилчихөв. “Ярилцлага” нь илүү зохимжтой байсан бус уу?
-Миний санаа биш. Наранбаатартай анх тэгж утсаар ярьснаас хойш бид дахиж холбогдоогүй. Зөвшөөрөл авмагцаа л найруулахаар яг шийдсэн бололтой, бүр сонин хэвлэлээр хүртэл мэдээ гараад байсан. Гэвч хөрөнгө мөнгө, энэ тэрийн асуудлаас шалтгаалсан уу, бүтээгүй л дээ.
Би ч эргэж асуугаагүй. Бас л тав зургаан жилийн өмнө шүү дээ. Харин энэ онд яг тавигдах болоод, санхүүжилт шийдэгдтэл би Голландад байж таарахгүй юу. Тиймээс “Ярилцлага” маань ингэтлээ өөрчлөгдөхөд санаа оноогоо хэлэх, найруулагчтайгаа ярилцах боломж олдсонгүй. Хол байгаа хүн яалтай билээ. Нэр үнэхээр таалагдаагүй. Эх зохиол дээрээ ийм хайрын, гэр бүлийн асуудлыг харуулсан үзэгдлүүд огт байхгүй л дээ. Мартын 8-нд зориулаад л ийм нэмэлтүүд бодож олцгоосон юм болов уу, сайн ойлгосонгүй.
-Өөр таалагдаагүй зүйл байна уу?
-Нэг бүрчлэн энд ярих боломж алга. Найруулагч нийгэмд хэлэх гэсэн үгээ миний бичсэн үг мэтээр хэтэртлээ нэмсэн нь л шударга бус санагдлаа. “Өлзийтөгсийн зохиол” л гээд зар сурталчилгаа яваад байх юм. Үнэндээ миний зохиол биш байна. Архай яг ч муу хүний дүр биш л дээ. “Улс төрч л бол хүний адаг” гэсэн улигт, түгээмэл санааны яг эсрэг бичсэн юм сан. Харин найруулагч түүнийг 100 хувь муу хүн болгон үзүүлж.
-Жүжгийг үзээд таны л зохиол юм байна гэж итгэсэн буруу болж дээ?
-Тийм ээ, өчнөөн үйл явдал, миний хэзээ ч сонгож хэрэглэхгүй үгс, харилцан яриа нэмжээ. Эхнэр нь нөхөртөө захиа бичиж байгаа, хүү нь гадаадаас ирж байгаа, аав хүү муудалцаж байгаа, улстөрчид нийлээд архидаж залуу хосоор тоглоом наадам хийж байгаа, Архай залуу амрагтайгаа хамт байгаа гэх мэт үзэгдлүүд миний зохиолд огт гардаггүй. Хүү, охин, нууц амраг бүсгүйн дүр ч байгаагүй.
Харамсалтай нь, нэмсэн хэсгүүд үнэмшилгүй, сая өрнөөд дууссан үзэгдлээ тайлбарласан, ухуулсан, лоозогносон, илт хоцрогдсон сэтгэлгээгээр бичигдсэн байх юм. Зарим нь хошин үзэгдэл ч юм шиг (инээв). “Зун болохоор халуун болдог”, “Яасан олон асуулт тавьдаг юм бэ!” гэх мэт, дөнгөж саяхан сошиалд шуугиан тарьсан, нэр бүхий хүмүүсийн олонд “алдаршсан” үг, өгүүлбэрүүд 17 жилийн өмнөх зохиолд бичигдээгүй нь тодорхой.
-За за, ёстой сонин л юм болж дээ?
-Бид уулзаж амжаагүй л байна. Намайг иртэл Наранбаатар Солонгос явчихаж. Театрын сургалтад нэг хоног сууснаа дээр дурдсан даа. Тэр үед Сувдаа эгч ингэж ярьж байсан. “Манай театр хэдэн арван жүжигчинтэй. Тиймээс та бүхэн ганц хоёрхон дүртэй зохиол биш, энэ театрын хүн бүрийг оролцуулсан, түүхэн ч юм уу, тийм нэг олон дүртэй жүжиг бичиж өгвөл сайн сан. Гол болон туслах дүр оногдоогүй, бусад жүжигчин ч бас ажилтай байх хэрэгтэй шүү дээ, ядаж л арын, байлдаан тулалдааны хэсэгт нь ч болов тэд гарах хэрэгтэй” гэж учирлаж байсан. Том театрын шаардлага, хэрэгцээ ерөнхийдөө иймэрхүү байдаг бололтой. Найруулагч Баатар гуайгаас нэг удаа “Годо орчуулагдчихсан байна билээ, танай театр тавихгүй юм уу” гэж асуухгүй юу. Тэгэхэд “Академик театрт хоёрхон дүртэй, абсурд жүжиг тавьдаггүй. Манайд хэдэн жүжигчин ажиллаж байгаа гэж чи бодно” гэсэн. Ерөнхий найруулагчийн зовлон их бололтой юм билээ. Энэ талаас нь эргэцүүлж бодоод Наранбаатарыг ойлгохыг хичээж л сууна. Дээрх шалтгааны улмаас л хоёр гуравхан дүртэй зохиолыг минь хориод дүртэй, танигдахааргүй болтол өөрчилсөн юм болов уу даа. Мэдээж, нэмэгдсэн дүр болгон миний биш үгээр л ярина шүү дээ.
-Нэлээн улстөржсөн санагдсан. Гэхдээ үзэгчид их таашааж байгаа бололтой, дундуур нь хүртэл алга ташаад л байна билээ.
-Би бол таашаагаагүй ээ. Хэт массын, “мөнгөний” санагдсан. “Ярилцлага” гэж нэрлэсэн минь учиртай байсан л даа. Гол санаа нь улстөрчид рүү биш сэтгүүлчид рүү, цаашлаад, хүний дотоод, өрөвдөм, зөрчилтэй зан чанар руу хандсан ухаантай. Гэвч найруулагч маань өөрийнхөө хүссэнээр өөрчилчихөж. Тиймээс л “Бүсгүйн зурвас” үнэндээ миний зохиол биш болжээ гээд байгаа хэрэг.
-Дүрүүд ямар санагдсан бэ?
-Зохиолчоос нь тэс өөр хүнээр засвар хийлгэхээр ямар байх вэ? Жишээлбэл, сэтгүүлчийн дүрийг, “эрэлхэг Бор” маягийн, гэнэн цагаан нь хэтэрсэн “цэнхэр дүр” болгочихож. “Гүйцэтгэе!” ч гэж байх шиг (инээв). Жүжигчин охиныг хэлээгүй шүү, харин зохиолыг зассан хүнийг шүүмжилж байна.
-Та дахин жүжиг бичих үү?
-Мэдэхгүй ээ. “Ярилцлага”-ыг бичээд ийм их хугацаа өнгөрсөн гээд бодохоор өөрөө ч гайхаж байна. Тэр үед театрт их татагддаг, жүжиг бичих асар их хүсэл, тэмүүлэлтэй явжээ. Даанч тэгэхэд Драмын театраас хамтарч ажиллах хүн олдоогүй. Анхны энэ жүжгээ бичсэнээс хойш дэндүү их хугацаа өнгөрлөө. Бүтэн 17 жил шүү (инээв) Гашуун ч гэлээ гарцаагүй үнэн тэгэхээр харагдаж байгаа биз дээ. Бидний хурд нэг иймэрхүү л байна.
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
Манай сайт танд таалагдаж байвал LIKE хийгээрэй. Танд баярлалаа.