“Задарсан” Рио-Тинто “ядарсан” Монголын ясыг нь цайлгах нь уу?

Эдийн засаг ・Нийтэлсэн: Отгонхүү ・ 2014 10 сар 02

1. Идэж ханадаггүй Рио-Тинто ахиад л Монголоос 4 тэрбум доллар зальдахаар боллоо. Ичих нүүргүй Рио-Тинто ядарсан монголоос 4 тэрбум долларын алт эрдэнэс бэлгэнд авахаар боллоо. Бэлэгний хариуд биднийг дарамталж, алж авслахаар боллоо.

Ичгүүр, эрээ цээргүй Рио-тинто нь дэлхийн хамгийн баян гэр бүл хэмээх дэлхийн хамгийн ядуу дээрэмчин-дэлхийн удирдагч хэмээх дэлхийн засгийн газрын эзэн Рото-шилдын компани болох нь тодорхой болсон.

Мөнгө төрөхдөө цусан толботой төрсөн гэж Карл Маркс хэлсэн. Учир нь хүүхдийн цусаар, эхчүү-дийн цусаар хөрөнгөө төлжүүлсэн гэдэг. Тэгвэл Рио-Тинто бүхэл бүтэн Африк тивийг цусанд живүүлж цусан дундаас төрсөн юм.

Тэдний уран донгоддогоор өдөр бүр Улаанбаатарын шилэн зочид буудлуудад болдог тоо тоомшгүй хурал цуглаан дээр шар толгойтон менежерүүдийн хэлдгээр үнэндээ тэд хөрөнгө оруулагчид биш, хөрөнгө мөнгө дээрэмдэгчид, залилан мэхлэгчид болох нь тодорхой болсон. Гадаадын 100 хувийн хөрөнгө оруулалт гэдэг бол гадны 100 хувийн дээрэм, 100 хувийн дарамт шахалт, 100 хувийн дарангуйлал болох нь тодорлоо.

Хөрөнгө оруулалт гэдэг хөгийн юм, хогийн юм. Хөрөнгө оруулалт гэдэг нь дэлхийг хууран мэхэлсэн Ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөө гэдгийн нэгэн адил бөөлжис цутгам зүйлс. Капиталистууд, колонистууд, дэлхийн даяарчлагчид хэмээгч дарангуйлагчид хүн чанраа харууллаа.

Монгол төгрөгийн ханш уналт, үнэгүйдэл, ядуурал, үгүйрэл эдийн засгийн уналт дампуурал гэдэг нь эдний зохиож байгаа жүжиг юм. Яагаад бид сая сая тонн зэс, яагаад бид сая сая тонн сайн чанрын нүүрс, яагаад бид вагон вагон төмрөө гаргаж байж, 3 сая хүнтэй энэ жижигхэн улс яагаад ядуу байдаг билээ. Гэтэл манай баялгаар яагаад 300 сая, 3 тэрбум хүнтэй бүхэл бүтэн тив, бүхэл бүтэн америк, ази, европын холбоо баяжаад байхад бид гар хоосон улам ядуурдаг билээ.

Яагаад дэлхийн банк монгол улсын эдийн засгийн хөгжилд Кувейт, Саудын Араб, Катарыг давлаа гэж донгосдог билээ. Тэд солиорсон уу, үгүй ээ. Үнэхээр цаад үзүүлэлт нь ийм их аугаа байгаа юм. Ийм их зүйлийг манайхаас, Монголоос ичих ч үгүй дээрэмдэж байгаа юм.

Ард түмэн нь өлөн гуйлгачин болж байгаад нь тэд үнэхээр баяртай байна. Хэдхэн жилийн өмнө тэд улс төрчид нь, дарга мануухайнууд нь бидний зангаагаар, дохиогоор хөдөлдөг болтол нь чангална гэж мэдэгдэж байсан. Африкийн баян тансаг мөртлөө туйлын ядуурсан Зимбабе шиг туйлын дээд ханш унагалтанд Монголыг хүргэж буулгаж босгоныхоо шороог долоолгоно гэж Рио-тинтогийн хөрөнгө оруулагч хэмээх нэртэй хөгийн амьтас ярьж байсан гэдэг.

Яг тэр нь болж байна. Тэгээд өнөө-дөр тэрхүү идэж ханадаггүй ядуу зүдүү Америк, Англи гуйлагчид Канад, Австарли ноёдыг цатгахаар дахиад л 4 тэрбум долларын бэлэ| сэлт өгөхөөр боллоо. Тэд хэзээ ханахгүй. Энэ тухай бичсэн нийтлэлийг хүргэж байна.

2. Рио-Тинто Монголыг зальгиж байна. Рио-Тинто Монголыг зальдаж байна. Рио-Тинто монголчуудын ясыг нь цайлгах бололтой. Рио-Тинто бидний хойдохийг унших бололтой. Рио-Тинто архичдыг ивээн тэтгэж байна. Рио-Тинто авилгачдыг таргалуулж байна. Рио -Тинто хязгааргүй баяр наадмыг зохион байгуулж байна.

Рио-Тинто шарилын суврагуудыг босгож байна. Рио-Тинто сүм хийдүүдийг далдуур ивээн тэтгэж байна. Рио-Тинто хогын овоог босгож байна. Рио-Тинто хогийнхон буюу хар армийг бэлтгэж байна. Рио-Тинто хөлсний алуурчид, хөлсний армийг бэлтгэж байна. Рио-Тинто хилийн цэргийн шалган нэвтрүүлэхийг татан буулгах нэрийн дор Монголын хилийн цэргийг 2014 онд татан буулгалаа.

Рио-Тинто 2014 онд Монголд онц ноцтой олон өөрчлөлтүүдийг хийлээ. Ашигт Малтмалын ашигтай хуулийг өөртөө зориулан батлууллаа. Рио-Тинто Монгол улсын мөрдөн байцаах албыг татан буулгалаа. Рио-Тинто Монгол улсын цагдаа-гийн газрыг татан буулгаж эрүүгийн цагдааг тараалаа.

Монголын ард түмнийг аймаглан устгах гэмт хэргийн тухай нэртэй аюултай хуулийг өргөн барьлаа. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам нэртэй улс доторхи улсыг байгууллаа. Хууль шүүхийн шинэчлэлд өөрчлөн байгуулалт нэрийн дор улс орныг татан буулгаж байна. Рио -тинто Улаанбаатар хотын захиргаан дотор “Хангарьд” нэртэй өөрийн засгийн газраа байгуулсан.

Шангрила буюу Шамбалын орон нэртэй улсаа байгуулсан. Оюу-Толгойг үндэстний их бүтээн байгуулалт гэж зарлаагүй мөртлөө 108 метр өндөр Майдар бурхан хэмээх бидний хойдохыг унших суваргыг үндэсний бүтээн байгуулалт гэж зарлалаа. Үндэсний гэдэгүг сорон мөлжигч капитализмын билгэ тэмдэг гэж К.Маркс тэмдэглэсэн.

Тэгвэл өнөөдөр Улаанбаатарт англи хэлгүй хаяг, үндэсний гэсэн бүх байгууллага хаягтай боллоо. Энэ нь Английн буюу Лондонгийн мэдлийн гэсэн код мөн билээ. Үндэсний номын сан гэснээс хойш улсын номын санд орох хэрэгтэй болсон. Үндэсний архив гэснээс хойш улсын архивт лавлагаагаас бусад нь Монгол хүнд аюултай болсон.

Рио-Тинто алтан дорнод-энэтхэг хэмээн анх Энэтхэгийг эзэлж, улмаар манжийн гүрэн хэмээх шоу зохиож Хятадыг эзэлсэн тэр компани билээ. Тэрхүү тагнуул, улс төрийн зорилготой, Азид олон зуун жилийн турш аллага дээрэм, дайн явуулсан энэхүү компани номхон далайн цэргийн флот болж нэгталаас сүндэрлэсэн билээ.

Өнөөдөр дэлхийн зэр зэвсэг, цаасан ногоон доллар Ази номхон далайд хангинаж байна. Тэдний тоглоом болсон Хятад, Орос хэмээх хоёр их гүрэн оршиж байна.

3. Хөөрхий Оюу-Толгой тоглоом болжээ. Баячуул санасандаа хүрсэн. Капитализмын мөхлийг саармагжуулж ажиллагаагаа эхлэе хэмээн Жорж Сорос мэдэгдэж байсан нь шинэ дайн буюу дэлхийн 3-р дайныг эхлэх хүн төрөлхтний 80 хувийг хядах дэлхийг цөөхүүлээ эзэмших төсөл юм.

Рио-Тинто Монголыг доромжилж байна. Рио-Тинто Монголыг доош нь хийж байна. Рио-Тинто Оюу-Толгойг биш Монголыг бүхэлд нь авч байна. Бидний хувь заяаг бусаддаа далдуур наймаалцаж байна.

Засгийн газар Рио-Тинтог 4.0 тэрбум ам.доллараар нэмж урамшуулахаар шийдсэн үү?

Монгол улсын гадаад валют савнаасаа халиад Засгийн газар их мөнгийг багтааж ядаж байгаа бололтой. Ард түмэн маань элбэг хангалуун сайхан байнаа гэж Засгийн газрын тэргүүн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр өдөр алгасалгүй ярих юм. Бас болоогүй ямарч үндэслэл, тооцоогүйгээр Оюу толгой төслийн ДАЛД УУРХАЙН хөрөнгө оруулалтыг 4.0 тэрбум ам. доллараар нэмэгдүүлэхээр гадаад, дотоодгүй зарлачихлаа.

Бодит байдлыг түшиглэн Ерөнхий сайдын хэлсэн зүйлийн учир шалтгааныг тайлах гэж оролдоё.

Оюу толгой ордыг ашиглахаар Хөрөнгө оруулагчидтай байгуулсан Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээг олон нийтээс нууцалж байсны нэгэн адил ТЭЗҮ-ийг боловсруулсан эзний талаар үе үеийн Засгийн газар тодорхой мэдээллийг олон нийтэд тодорхой хүргэхээс ихээхэн болгоомжилж байсан. Энэ нь гэрээ болон ТЭЗҮ-ийн олон зүйл заалтууд, тоот баримтууд Монголын талд ашиггүй өнөө болон ирээдүйд өрийн дарамтад оруулах учраас нууцалж байгаа юм.

Одоо үндсэн асуудлаа товч авч үзье.Хөрөнгө оруулагчид Оюу толгой ордын геологийн нөөцийг хянуулж, ашигт малтмалын нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлэх зорилгоор 2006 онд Өмнөд Оюутын ордын ил аргаар ашиглах хэсгийн эдийн засгийн үр ашгийн урьдчилсан тооцоог далд аргаар ашиглах Хюго Дамметийн хойд, урд хэсгийг оролцуулсан өргөтгөсөн тооцооны хувилбарын хамт анх Канадын АММЕК, Австралийн МИНПРОК мэргэжлийн компаниудаар хийлгэсэн.

Мөн Оюу толгой ордыг нийтэд нь ил ба далд аргаар ашиглах ТЭЗҮ-ийн эцсийн хувилбарыг зэс-алтны бүлэг ордын батлагдсан нөөцөд тулгуурлан дээр дурдсан төслийн компаниудаар 2007-2008 онуудад хийлгэсэн байна.

Оюу толгой ордыг ашиглах ТЭЗҮ-ийн эцсийн хувилбарыг Монголын Эрдэс баялгийн зөвлөлд 2010 оны нэгдүгээр улиралд оруулан хэлэлцүүлж, протокол гаргасан байна.

Энэ протоколд Оюу толгой ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын нийт дүнг 5 таван тэрбум 124 сая ам.доллар, үүний дотор ил уурхай 278 сая, далд уурхай 1 нэг тэрбум 512 сая, баяжуулах үйлдвэр 832 сая, дэд бүтэц 646 сая, цахилгаан станц 460 сая, шууд бус зардлууд 228 сая, эзэмшигчдийн зардал 176 сая, хаягдлын аж ахуй 261 сая, валютын ханш ба тооцоолоогүй зардал 438 сая, зардлын болзошгүй өсөлт 293 сая, байгал орчин ба хаалтын зардал 2 сая ам. доллар тус тус байна гэж заасан байна.

Эндээс харахад эзэмшигчдийн зардал, валютын ханш ба тооцоолоогүй зардал, зардлын болзошгүй өсөлтийн нийлбэр дүн 907 сая доллар нь хөрөнгө оруулалтын нийт дүнд 17.7 хувь эзэлж байхад далд уурхайн хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх ойлголт ерөөс байж болохгүй.

Харин ч хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх байтугай тодорхой хэмжээгээр бууруулах ёстой. Яагаад гэвэл, Хөрөнгө оруулагчид Монголын Засгийн газартай Оюу толгой ордыг ашиглах талаар 2007 онд хэлэлцээг гурван үе шаттайгаар хийж, Хөрөнгө оруулалтын болон Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээний төслийг Талууд тохиролцож, түүнийг УИХ-ын тогтоолын төслийн хамт тухайн үеийн Засгийн газрын Ерөнхий сайд М.Энхболд, Хэрэг эрхлэх газрын даргын хамт УИХ-ын дарга Д.Лүндээжанцанд өргөн барьсан байдаг.

Энэ гэрээний төсөлд 54 сая тонн хүдэр боловсруулах хүчин чадалтай баяжуулах үйлдвэрийг ил ба далд уурхай, цахилгаан станц, хаягдлын аж ахуй, дэд бүтэц болон бусад дагалдах обьектуудын хамт барьж байгуулалахад 2.0 тэрбум 724.0 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатайг тооцож тусгасан байна.

Дэлхийн зах зээлд 2008 оноос эрчим хүчний түүхий эдийн болон металлын үнэ буурсан нөхцөлд ХО-ын 2009 оны гэрээг байгуулсан. Гэтэл Хөрөнгө оруулагчидтай 2007 онд тохиролцсон хөрөнгө оруулалтын хэмжээг бараг 2.0 дахин өсгөжээ.

Үүнийг Монголын Засгийн газар Айвенхоу майнз болон Рио-Тинто компаниудад 3.0 тэрбум ам.доллараар үндэслэлгүй буулт хийж, панз үсэргэсний үр дүнд хөрөнгө оруулагчдын талд .ихээхэн ашигтай наймаа болжээ гэж үзэх үндэстэй.

Монголын Засгийн газар Хөрөнгө оруулагчидтай 2007 онд тохиролцсон гэрээнүүдийн нөхцөлөөс ихээхэн дордуулж, 2009 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдөр Хөрөнгө оруулалтын болон Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнүүдийг баталсныг учир мэдэх бүх хүн харамсаж байгаа билээ.

Айвенхоу майнз компани Оюу толгой ордын хайгуулын эхний жилээс энэ ордоор хөрөнгө мөнгө босгож ажилласан. Энэ талаар Засгийн газар өрдөө ч анхаа-раагүй, тэдэнд завьшуулсаар байгааг юу гэж ойлгох юм.

Оюу толгой ХХК хөрөнгө оруулалтын 2010-2012 онуудын төсөв, төлөвлөгөөнд тусгаж, ТУЗ-ийн баталсан 7144.7 сая ам. долларыг Монголын Засгийн газар бүтээн байгуулалтын ажилд зориулсан зардлын жинхэнэ гүйцэтгэлгэж үзэж байгаа нь үндэслэлгүй буруу юм.

Дээрх дүнд 2010 оноос өмнөх хугацаанд гарсан зардал гэж 677.0 сая долларыг оруулсан нь их эргэл-зээтэй. Магадгүй энэ нь хайгуулын зардлаа хэд дахин өсгөж харуулсан байхыг үгүйсгэхгүй.

Рио-Тинто компани болон Оюу толгой ХХК хөрөнгө оруулалтын хэмжээ2.0 тэрбум ам.доллараар хэтэрсэн мэтээр дотоод, гадаадын хэвлэл мэдээллийн бүх хэрэгслээр ухуулга сурталчилгаа байнга хийж байгаа нь тэдний ээлжит худал хуурмаг явуулга заль мэх юм.

Хөрөнгө оруулагчид уг хэтрэлтийг еанаанаасаа зохион ярьж байгаа бөгөөд бодит тулгуур баримт материалд үндэслээгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Ийм байдлыг урьд нь Хөрөнгө оруулалтын фолон Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнүүдэд, бас төслийн ТЭЗҮ-д удаа дараа давтан гаргаж байсан.

Оюу толгой ХХК-ийн ТУЗ-ийн баталсан төлөвлөгөөг ТЭЗҮ-ийн тоотой харьцуулан гаргасан хэт-рэлт гэдэг нь тодорхой байхад Засгийн газар яагаад Хөрөнгө оруулагчийн худал хуурмаг тоо мэдээнд итгэж байна.

Энэ нь ердөө төлөвлөгөөт үзүүлэлтийн 2 тооны ялгавар болохоос нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлангаар гарсан бодит гүйцэтгэлийн дүн биш гэдэг нь Оюу-Толгой ХХК-ийн гаргасан тайлбар танилцуулгаас тодорхой харагдаж байгаа юм.

Үүнийг юу гэж ойлгох вэ? Монголын талаас Төлөөлөн удирдах зөвлөлд ажиллаж одоо ажиллаж байгаа нөхөд Рио-Тинтогийн явууллагад ая тал зассан уу, эсвэл өөр ямар нэгэн учир шалтгаан байна уу гэдгийг эрх бүхий байгууллага нягтлан шалгах ёстой.

Монголын тал 30 жилийн дараа 16 хувийн хувьцааг гэрээнд заасан нөхцөлөөр тухайн үеийн зах зээлийн үнээр худалдаж авах магадлал тун бага. Уг хувьцааг худалдаж авсан тохиолдолд ч ТУЗ дэх Монголын талын эрх мэдэл өөрчлөгдөхгүй одоогийн зарчим хэвээр үлдэхээр Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнд заасан бөгөөд үнэн хэрэг дээрээ компанийн үйл ажил-лагаатай холбогдсон бүх эрх мэдэл болон ТУЗ-ийн шийдвэр Рио-Тинтогийн тапд хэвээр байх юм.

Засгийн газар болон Хөрөнгө оруулагчийн хооронд байгуулсан Оюу толгой ордыг ашиглах ХО-ын гэрээ болон ТЭЗҮ хуулийн хүчин төгөлдөр баримт бөгөөд эрхзүйн чадамжтай материал л юм бол далд уурхайг барих ХО-ыг нэмэгдүүлэх ямарч үндэслэл байхгүй. Хэлэлцэн тохирогч этгээдүүд Оюу толгой ордыг ашиглахад шаардагдах хөрөнгө оруулалтын хэмжээг тохиролцож, харилцан баталгаажуулсан.

Харин ч Монголын Засгийн газар Хөрөнгө оруулагчид гэрээний нэн тааламжтай нөхцөл хийгээд ямарч хяналтгүйгээр , хөрөнгө оруулалтын дүнг эхний удаагийн харилцан тохиролцсон гэрээний төсөлд 1 тэрбум гаруй, хоёр дахь удаагийн хэлцлийн үр дүнгээр тохиролцож батлагдсан гэрээгээр 3 тэрбум ам.долларыг өсгөж өгсөн юм.

Түүнчлэн Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд Оюу толгой ордын хайгуулд ойролцоогоор 1 тэрбум ам.доллар зарцуулсан гэж тусгасан боловч Айвенхоу майнз Монголия инк ХХК-ийн гаргасан тооцоогоор 171.7 тэрбум төгрөг, үүнээс өрөмдлөгийн ажил 74867.9 сая төгрөг, лабораторийн ба туршилт шинжилгээний ажил 8929.5 сая төгрөг, дээжлэлтийн ажил 3.0 тэрбум төгрөг зарцуулсан гэж хайгуулын ажлын үр дүнгийн тайланд тусгасан байна. Дээр дурдсан 3 төрлийн ажлын нийт дүн дөнгөж 86.8 тэрбум төгрөг болж, гаргасан дүнгээс 84.9 тэрбум төгрөг дутуу байна.

Айвенхоу майнз Монголия инк ХХК Оюу толгой ордын хайгуулд 1.0 тэрбум доллар байтугай 100.0 сая доллар зарцуулсан гэсэн ч ихээхэн эргэлзээтэй төдийгүй энэ нь үндсэн баримтаар нотлогдохгүй байгаа юм.

УИХ, Засгийн газар 1.5 тэрбум болон 300.0 сая ам.долларын бонд гаргаж, мөнгөн хөрөнгө босгоход ихээхэн хүндрэлтэй, амаргүй давааг давж байж бүтээсэн нь ойлгомжтой.

Зах зээлд дөнгөж хөл тавьж, тэнцвэрээ олох гэж ядаж байгаа буурай орнуудад хөрөнгө оруулж хөгжилд нь туслах нэрийн дор байгалийн баялгий нь цөлмөж сурсан олз ашгийн төлөө юу ч хийхээс буцдаггүй РИО-ТИНО комланид “хэдэн тэрбум долларыг бэлэглэж” байгааг юу гэж ойлгох вэ? Энэ компанийг итгэж хамтын үйл ажиллагаа явуулахад тун бэрх бөгөөд найдваргүй түнш гэдгээ аль эрт удаа дараагийн худал хуурмаг үйл явдлаараа харуулсан билээ.

Хөрөнгө оруулагчдад нэн ашигтай гэрээний нөхцөл болон олон арван зүйл, заалтыг Оюу толгой ордыг ашиглах Хөрөнгө оруулалтын болон Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнүүдээр баталгаажуулсны уршгаар Монгол улс, манай ард түмнэнд өнөө болон ирээдүйд өр төлбөрийн их дарамт үүссэн гэдгийг шийдвэр гаргагч эрхэмүүд мэдсэн мөртлөө яагаад анхаарч үзэхгүй байна.

Хосгүй энэ ордын баялгаас монгол хүн хувь хүртэх заяа тавилангүй гэж үү. Хөрөнгө оруулагчийн Монголын талд тодорхой цаг хугацаанд гаргаж өгсөн баримт материал, мэдээний тоо, дүн хоорондоо ихээхэн зөрүүтэй төдийгүй тэдгээр нь бүрэн итгэл үнэмшил төрүүлж чадахгүй байгаа юм.

Монголын Засгийн газар Оюу толгой ордын хайгуулын үе шатнаас эхлэн алдаа гаргасан, түүнийг Хөрөнгө оруулагчид овжин ашиглаж, уг алдаан дээр тоглолт хийсээр ирсэн бөгөөд одоо ХО-ыг нэмэгдүүлэх зэрэг өргөн хүрээтэй асуудлыг цаашид ээлж дараалан тавихаар отож байгаа юм.

Ийм учраас ТЭЗҮ-ийг тодотгон өөрчлөх нЪрийн дор хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэхээр Рио-Тинтогийн тавьж байгаа саналыг Засгийн газар хүлээж авах үндэслэл байхгүй.

Төр засгийн дээд, дунд шатанд алба хашиж байгаа албан тушаалтнуудын хариуцлагагүй, ажлын дэг журамгүй байдал хавтгайрч газар авсан, хяналт шалгалтыг анхаарлынхаа гадна байлгадаг сул талыг Айвенхоу, Рио-Тинто компаниуд сүүлийн арав гаруй жил овжин ашиглаж, төр засгийн бодлого, шийдвэрт нөлөөлж, хууль тогтоомжийг илт зөрчиж байхад ямар ч арга хэмжээ авахгүй байгаа юм.

Харин ч тэдний энэ бусармаг үйл ажиллагааг дэмжиж, Оюу толгой ордыг ашиглах Хөрөнгө оруулалтын болон Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээний алдаатай байдлыг манай олон нийт, гадаад ертөнцөөс нууцалж халхавчлах зорилгоор Монголын Засгийн газар Айвенхоу, Рио-Тинто компаниудтай хамтарсан мэдэгдэл гаргаж, олон улсад тогтсон зарчим, хэм хэмжээг бүдүүлгээр зөрчиж, Монголын төр засгийн нэр хүндийг дэлхий дахинд унагасан ноцтой үйлдэл хийсэн.

Сүүлийн үед дээрх компаниуд Оюу толгой ордын Хөрөнгө оруулалтын гэрээ, ТЭЗҮ-д тусгагдсан хөрөнгө оруулалт хэтэрсэн мэтээр гадаад, дотоодын хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр ихээхэн худал хуурмаг цуурхал цацаж, олон нийтийн тархи угаах зохион байгуулалттай өргөн хүрээтэй сурталчилгаа явуулсан. Энэ бусармаг үйлдэлдээ манай холбогдох яам, газрын болон хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудыг татан оролцуулах боллоо. Энэ нь их ноцтой хэрэг.

Оюу толгой ордын далд уурхайн нэвтрэлтийн ажлын 75-80 шахам хувийг гүйцэтгээд байгаа, мөн далд уурхайн ажил зогсчихоогүй гэж Буулберг телевизээр Уул уурхайн яамны газрын дарга Отгочулуу гэгч этгээд мэдэгдэж байсан.

Энэ мэдээнээс үзсэн ч хөрөнгө дутсандаа бус, Засгийн газрын алдааг далимдуулан ашиг унагах гэсэн РИОГИЙН ээлжит оролдлого юм. Амтассан гэрээ арван гурав эргэнэ гэдэг билүү?

Оюу толгой ордын төслийн хөрөнгө оруулалт хэтэрсэн, эсэх талаар Сангийн яам олон хүний бүрэлдэхүүнтэй шалгалтыг Оюу толгой ХХК-ийн үйл ажиллагаанд бүтэн жил шахамын хугацаанд хийсэн байдаг. Гэтэл уг шалгалтын дүнг тас нууцалж, өнөөг хүртэл олон нийтэд ил гаргахгүй байгаа нь ихээхэн хардлага төрүүлж байна.

Энэ шалгалтын дүн бол улсын нууцад огтхон ч хамаарахгүй. Оюу толгой ХХК-ийн үйл ажиллагааны талаарх жирийн нэгэн байдаг л баримт материалууд юм.

ДҮГНЭЛТ:

1.3асгийн газар РИО-ТИНТО-той хөрөнгө оруулалтын нийт хэмжээг нэгэнт тохиролцож дээд түвшинд баталгаажуулсан. Иймд Гэрээ болон ТЭЗҮ-д заасны дагуу жилд 58.0 сая тонн хүдэр боловсруулах хүчин чадалтай баяжуулах үйлдвэрийг ил, далд уурхай болон бусад дагалдах обьектуудын хамт иж бүрэн хүлээн авах ёстой.

2.Харин хөрөнгө оруулалтын нийт хэмжээг Гэрээнд 4.0 тэрбум ам.доллар, ТЭЗҮ-д 5.0 тэрбум 124.0 сая ам.доллар гэж тусгасны аль тоог баримтлахаа Засгийн газар шиийдвэрлэх хэрэгтэй.

3.Гэрээ, түүний зүйл, заалтууд ордын ашиглалтын (30 ба 70 жил) нийт хугацаанд Монгол улсын хууль тогтоомжийн нэгэн адил мөрдөгдөж үйлчлэхээр заасан байгаа юм.

4.Хөрөнгө оруулалтын гэрээ, ТЭЗҮ-д тусгагдсан хөрөнгө оруулалтын дүнд багтаан төслийн бүрэлдэхүүнд багтаж байгаа обьектуудын хөрөнгө оруулалтыг хооронд нь шилжүүлэн ашиглах эрх хөрөнгө оруулагчид байгаа гэдгийг Засгийн газар анхаарах ёстой.

"Хөх толбо" сонин