Арилжааны 13 “ломбард”-аа цэгцлэхсэн

Эдийн засаг ・Нийтэлсэн: Отгонхүү ・ 2015 01 сар 21

Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан тоон мэдээллээр банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 2014 оны арванхоёрдугаар сарын эцэст 625.7 тэрбум болж, өмнөх сарынхаас 5.7 тэрбум буюу 0.9 хувиар, өмнөх жилээс 59.9 тэрбумаар өссөн гэсэн тоон мэдээллийг гаргажээ. Статистик тоон мэдээлэл үнэн бол Монголын арилжааны 13 банкнаас нэлээдгүй олон нь үүд хаалгаа барьчихсан байхаар тоон мэдээлэл харагдаж байна.

Гэтэл өнөөдрийн нөхцөл байдалд хэн баяжиж, хэн нь ядуурч, хэний шалгуур өндөрсч, хэн нь шалгуурт бүдэрч байна вэ гээд тооцоод үзэхээр арай өөр тоо гарна. Нийслэлийн дүүрэг болгонд, байшин болгоны мухарт ломбард ажиллаж байгаа нь тэд ашигтай ажиллаж байна гэсэн үг. Яг үүнтэй адилхан эдийн засаг хямарсан ийм үед банк нэмж байгуулагдах сураг дуулдаж байгаа нь банкны үйлчилгээ ашигтай байгааг хэлээд байгаа хэрэг юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хэлсэнчлэн манайд үйл ажиллагаа явуулдаг арилжааны банкууд бүгд л ломбард шиг ажилладаг болчихлоо. Үйлчлүүлэгчийн хүсэл таашаалд нийцүүлэх гэхээс илүү өөрсдөө яаж ашиг олох вэ гэдгээ чухалчилна. Ээмэг бөгжний сэтэрхий, гар утас, зурагтны зураас бүрийг шинжилж, өндөр хүүгээр иргэдийг шулдаг. Үйлчлүүлэгчийн бараа бүтээгдэхүүнийг ямар ч зөвшөөрөлгүйгээр зарж борлуулж, тэндээс олсон зөрүү мөнгөө эргүүлж өгдөг ломбард нэг ч байхгүй.

Энэ талаар хууль гаргана хэмээн ярьсан ч эрх ашиг нь харшилж байгаа хэсэг бүлэг, ломбардын бизнесээр хөлжсөн хүмүүсийн лобби хуулийн төслийг хэлэлцүүлгийн шатанд ч оруулахгүйгээр нам дарж чаджээ.Яг үүнтэй адилхан арилжааны банкууд үйлчлүүлэгчээсээ хэдэн төгрөг ахиу авахаа л урьтал болгохоос тухайн хэрэглэгчийн сэтгэл ханамж, үйлчилгээнээс авч байгаа таашаалын талаар бодохыг ч хүсдэггүй нь тодорхой байгаа юм. Үүнийг олон жишээгээр нотолж болно.

Эхлээд эрсдэл үүрэх чадвартай болъё

Монгол Улс үйлдвэрлэгч орон болох гоё, гоё мөрөөдөл ярьж байгаа. Энэ талаар бодлогыг боловсруулж, яам хүртэл байгууллаа. 888 төсөл хөтөлбөрийг өнгөрөгч хоёр жилд эхлүүлсэн ч ихэнх нь банкны шалгуур дээр бүдэрчээ. Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа арилжааны банкуудын шалгуур нь хэтэрхий өндөр. Техник технологи, үл хөдлөх хөрөнгө барьцаалахаас биш юм хийх гээд ирсэн үйлчлүүлэгчийнхээ толгойг үнэлэх тогтолцоо энэ салбарт байхгүй байна.

Дэлхийн хэмжээний томоохон төсөл хөтөлбөрийг санхүүжүүлэх мөнгөгүй, аж ахуйн нэгжүүдийнхээ байр савтай зууралдаж суухаар яаж урагшаа хөгжих билээ. Жилийн 24 хувийн хүүтэй мөнгөөр хэн ч дэлхийн хэмжээнд импортлох бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадахгүй. Олсон хэдэн төгрөгөө банкны хүү, ажилчдынхаа цалинд өгсөөр эцэст нь хаалгаа барьж, банкны чанаргүй зээлийн хэмжээ тэр хэрээр нэмэгдэх нь тодорхой юм.