Утасны мөнгөө Монголдоо үлдээе

Нийгэм ・Нийтэлсэн: Отгонхүү ・ 2015 01 сар 26

Хүн ам нь дөнгөж гурван саяыг шүргэж буй Монгол Улсад үүрэн телефоны дөрвөн ч оператор компани бий. 140 гаруй сая хүнтэй хойд хөршид зургаа, 1.3 тэрбум хүнтэй БНХАУ-д гуравхан оператор үйл ажиллагаа явуулж байгаатай харьцуулахад энэ бол ахадсан тоо. Нийлүүлэлт ихсэх тусам үнэ хямдарч хэрэглэгчдэд ашигтай болдог Адам Смитийн онол хэрэгжчихсэн бол олон оператортой байх нь буруу ч юм биш.

Харин операторууд үгсэн тохиров уу гэлтэй бүгд нэгэн ижил үнэ тогтоогоод эхэлсэн бол олон оператор хэрэггүй. Одоо Монголд яг ийм нөхцөл байдал үүсээд байна. УИХ Харилцаа, холбооны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг 2014 оны долдугаар сарын 01-ний өдөр баталсан билээ. Энэхүү нэмэлт өөрчлөлтийг оруулснаар хэрэглэгчид үүрэн утасны оператор компаниа сольсон ч дугаараа солихгүйгээр үргэлжлүүлэн ашиглах буюу дугаартайгаа шилжих үйлчилгээг бүрэн дүүрэн хэрэгжүүлэх эрх зүйн орчин бүрдсэн билээ.

Дугаартайгаа шилжих үйлчилгээ гэдэг нь хэрэглэгч үйлчилгээ авч буй оператор компаниа өөрчлөх тохиолдолд одоогийн ашиглаж буй дугаараа солихгүйгээр үргэлжлүүлэн ашиглах боломжийг олгодог үйлчилгээ юм. Өөрөөр хэлбэл, хэрэглэгч нэг оператор компанийн бүртгэлээс гарч өөр оператор компанийг сонгон (өөр оператор компанид шинээр бүртгүүлэн) шинээр хэрэглэгч болох үедээ шилжин очиж буй үйлчилгээ эрхлэгчээс дугаар авалгүйгээр одоо ашиглаж буй хуучин дугаараа шилжүүлэн хэрэглэх боломжийг хэлдэг.

Ингэснээр хэрэглэгчдийн өмнө сонголт бий болж, энэ салбарт жинхэнэ утгаараа өрсөлдөөн үүснэ. Үйлчилгээ явуулж эхэлсэн давуу байдлын нөлөөлөл үгүй болж, зөвхөн үйлчилгээгээрээ өрсөлдөх боломж бүрдэнэ гэж хууль тогтоогчид тооцоолсон юм.

Гэхдээ техник технологийн боломж бүрдүүлэх, холбогдох дүрэм, журмыг боловсруулан батлах, техникийн болоод зохицуулалтын орчинд гарах зарим өөрчлөлтөд зохицуулалт хийх зэрэг цаг хугацаа шаардсан ажлууд хийх шаардлагатай учир бэлтгэл хангасны дараа үйлчилгээг нэвтрүүлэх хугацааг албан ёсоор олон нийтэд мэдээлнэ хэмээж байсан билээ.

Үүний дараа “Олон жил барьсан” гэдэг шалтгаанаар үнэтэй үйлчилгээ авч байсан хэрэглэгчид дугаараа өөрчлөлгүй аль хямд оператор руу шилжих нь хэмээх хууль хэрэгжих өдрийг тэсэн ядан хүлээж байсан юм. Гэтэл хууль хэрэгжих хугацааг эхлээд 2015 онд гэж байснаа одоо болохоор 2015 онд амжихгүй болж хувирав.

Хэрэглэгч аль хямд операторыг сонгож үйлчлүүлэх боломж бүрдсэний дараа А.Смитийн онол ёсоор бол оператор компаниуд хууль хэрэгжих өдөрт бэлдэн үнэ тарифаа аль болох буулгах ёстой. Гэтэл тэгсэнгүй. Харин ч эсрэгээрээ ажиллаж эхлэв. Үүрэн телефоны анхдагч оператор гэдгээрээ өрсөлдөөнд маш давуу байдалтай оролцдог “Мобиком” үнээ буулгасангүй. Урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчид нь сүлжээндээ 70, өөр сүлжээнд 80 төгрөгөөр ярьдаг хэвээрээ.

“Скайтел” компани бүх брэндийнхээ тарифыг худалдан авалтын үнийн дүнгээс шалтгаалдаг /10 000 хүртэлх төгрөгөөр цэнэглэвэл 70, дээш бол 50, 15 000 төгрөгөөр цэнэглэвэл 30 төгрөгөөр ярьдаг/ болголоо. Скайтелын “Скайфон” үйлчилгээ өмнө нь хамгийн хямд буюу өөрийн болон бусад сүлжээнд 30 төгрөгөөр ярьдаг байсан. Тийм ч учраас дугаартайгаа шилжих үйлчилгээ явуулах боломж бүрдсэний дараа хэрэглэгчийн тоогоо нэмэх хамгийн боломжтой оператор гэж тооцогдож байсан юм. Гэтэл үнээ нэмчихлээ. Ингэснээр 5000 хүртэлх төгрөгөөр цэнэглэдэг ядруухан хэрэглэгчид 70 төгрөгөөр үйлчилгээ авахаар болж байна. Мобикомтой ялгаагүй үнэтэй болсон гэсэн үг.

Юнител ч гэсэн мөн ижил заавал 15 000 төгрөгөөр цэнэглэж байж л 35 төгрөгөөр ярина. 5000 хүртэлх цэнэглэлтэд 70 төгрөгөөр, 10 000 төгрөгөөр цэнэглэхэд 50 төгрөгөөр ярихаар болжээ.

“Жи мобайл” компанийн хувьд, хамгийн дээд тал нь 50 төгрөгөөр ярихаар байгаа нь бусад операторуудаасаа хамгийн хямдхан нь болжээ.

Эндээс харахад, оператор компаниуд дугаартайгаа шилжих үйлчилгээ нэвтрэхээс өмнө үнээ нэгэн жигд болгох бодлого баримталж байгаа гэж харагдана. Үгсэн тохирч байна гэж шууд хэлэх боломжгүй ч гэсэн, тэд өрсөлдөх биш, яах аргагүй зах зээлээ хувааж байна. Өөрөөр хэлбэл, дугаартайгаа шилжих үйлчилгээ явуулах боломж бүрдсэн ч ярианы тариф тэгтлээ буурна гэж горьдолтгүй нь. Энд зөвхөн урьдчилсан төлбөрт дугаар хэрэглэгчдийн тухай яригдаж байгааг уншигч танд хэлье.

Яагаад гэвэл, хэрэглэгчдийн дийлэнх олонхи нь урьдчилсан төлбөрт дугаар ашигладаг ч үйлчилгээг харьцангуй үнэтэй аван хохирч байдаг юм. Дараа төлбөрт дугаарын тариф бол ерөнхийдөө ижилхэн, сүлжээндээ үнэгүй ярьдаг учраас хэрэглэгчид тэр бүр оператор солиод байхгүй болов уу. Хууль санаачлагчид бол шинэ үйлчилгээ нэвтэрснээр дараа төлбөрт үйлчилгээнд шилжин орох хэрэглэгчдийн тоо нэмэгдэнэ гэж үзсэн байсан.