2016 оны УИХ-ын сонгуулийн дүн бүхнийг шоконд оруулав. МАН-аас бусад нь үсгүй хусуулж, нэвт нүдүүлсэн тул тэд гүн шоконд орж ойлгох, мэдэх, дуугарах, хөдлөх, сэрэх, сөрөх гээд бүх мэдрэхүй нь ажил­лахгүйд хүрчээ. Ийнхүү ялагдсан тал гомдох болон гомдоллох сөхөөгүй болтлоо, бүр гомдол гаргах боломжгүй болтлоо нүдүүлэв. Үүнийг ялагдал гэхгүй юм бол өөр юуг ялагдал гэх юм бэ?

 

Хачирхалтай нь ялсан тал нь бас шоконд орсон байдалтай байх юм. Энэ бол суудлын тоо нь элбэгдсэн МАН. Тэд, ямар ч байсан АН-аас илүү суудал авах юм шүү, олонх болохын тулд МАХН-тай хамтрах хэрэгтэй, бас “хар хайрцаг” шиг адгийн юм байхгүй, тэдгээрийг шатаах ёстой хэмээн аргаа барж, зарга хийж явсан нь саяхан. Гэтэл мань нөхөд төсөөлөө ч  үгүй  олон суудлаа өөрсдөө мэдэлгүй авсандаа шоконд орж баяраа ч хийж чадахгүй нэг хэсэг мэлрэв. МАН-ын нэр дэвшигч дотроос ялна гэж өөрсдөө ч бо­доогүй, угаасаа бо­ломжгүй, сонгуульд хэн ялах талаарх олон нийтийн бооцоонд огт байхгүй нөхдүүд хүртэл МАН-ын сонгуулийн “төв штабаас авсан арга хэмжээний буян”-аар ялж орхив. Үүнийг ялалт гэхгүй тэгээд өөр юу гэж нэрлэхэв дээ.

 

УИХ-ын 2016 оны сонгуулийн дараах долоо хоногийн турш АН галзуурлын шокноосоо гарч чадаагүй зад архи­дац­гаасан, МАН гайхшралын шокноосоо гарч чадаагүй  хэсэг алмайрсан гэж зарим  судлаач ярилцах юм билээ. Тэр үнэн дэг ээ.

 

Сонгогчид, дэмжиг­чид, судлаачид, ажиг­лаг­чид гээд бүгдээрээ л шоконд орж мэл гай­хаж, цэл хөхөрсөн хү­мүүс байв. “Сонин юм даа” гэхээс цаашгүй байц­гаана. Сонгох гэсэн хүн нь гараагүй ч гэсэн АН-ыг дарж авсандаа баярлаж сэтгэл нь жаал тайвширна. Гэхдээ энэ нэг л бишээ. Ингэж байгаад учир нь нэг олдох байлгүй гэж битүүхэндээ нэг юм чагнаж сууцгаана. Тэгэлгүй яахав, ёстой сонин юм болсон юм чинь. Шоконд оруулна гэж үүнийг хэлэхгүй бол өөр юуг хэлэхэв дээ.

 

Ямар сайндаа сон­гуулийн талаар ертөнцийн гурав зохиогдсон байх юм.

 

Ядуу ард түмний хо­доо­доор сонгуульд нэг ялна

 

Баялагт шунагсдын бо­хир мөнгөөр сонгуульд нэг ялна

 

Төрөөр тоглогчдын луйвраар сонгуульд нэг ялнаа гэж... 

 

Тэгээд чухам юу бол­сон юм бэ, энэ жилийн сон­гууль? Заль, луйвар, хуй­вал­даан нь хэрээс хэ­тэр­сэн сонгууль болсон юм. Түрүүчийн хэдэн сон­гуульд илүү заль хийж, ов­ли­­гогүйтсэн нь ялчихдаг то­хиол­дол мэр сэр байсан бо­ловч энэ удаагийнх шиг бөөндсөн тохиолдол байгаагүй.

 

“Хар халзан хонь ч байсан АН-д  өгөх байлаа” гэсэн яриа 1996 онд гарч байсан бол “бор халзан хонь ч байсан МАН-нд өгөх байсан юм байна” гэсэн яриа энэ онд гарч байна. Энэ нь нэг талаас аргаа барсан байдал, нөгөө талаас арай ч ингэж болохгүй гэсэн санаагаа илэрхийлж байгаа үг. Харин  МАН-ын ялалтыг зөвтгөж байгаа хэрэг яавч биш. Ард түмэн үнэн учир шалтгааныг дуулаад, ойлгож мэдрээд ирэхийн цагт жинхэнэ  гамшиг гарч ирнэ. Тэр мэдрэмж удахгүй ирэх учир жанцан бий! Нөхцөл байдал болон үр дүнд эрүүл саруулаар дүн шинжилгээ хийцгээе.

 

МАНАН: АН эрх барихаараа улс орноор тог­лож, ард түмнийг туйлдуулдаг нь үнэн. Энэ бол ард түмний хувьд төсөөлөө ч үгүй, мөн итгэхийн аргагүй үлгэр зүүд шиг боловч бодит амьдрал дээр хэрэгжиж 1996, 2012 онуудад давтагдаад байгаа зүйл. Ард түмэн одоо нэг сайн ойлгож сэтгэл зүрх, ой тойндоо хадаж авсан байх гэж бодож байна.  Эд нараас яаж салдаг билээ гэж  бараг хүн бүр ярьж байсан. Гэхдээ АН-ыг орлуулагч нь МАН яавч биш байсан юм. Яагаад гэвэл МАН, АН нь МАН-АН хэмээх  еэвэнгийн хоёр тал гэдгийг ард түмэн нэгэнт мэддэг болсон билээ. Гэхдээ энэ удаа МАН нь АН-аас ямартай ч олон суудал авах нь тодорхой байсан боловч  ийм үр дүн бол бас арай л биш юмаа.  

 

Одоо ард түмний байр суурь, нийгэмд үүс­сэн байсан нөхцөл байдлын талаар яръя. Энэ бол “МАН-АН-г яасан ч сонгохгүй, харин гуравдахь хүчинд, шинэ хүнд, цэвэр хүнд, нам харгалзахгүй саналаа өгнө” гэсэн давалгаа ард түмний дунд хүчтэй явж байсан нь үнэн юм. Иймээс ард тү­мэн сонгуулийн дүн “солон­горч” гараасай гэж хүсч байсан. Өөрөөр хэлбэл, АН -+25, МАН -+35, МАХН -+15, бусад нам, бие даагчдад хэдэн суудал оногдоно байх, тэгвэл аятайхан Парламент бүрдэнэ хэмээн бодож төсөөлж байсан. Энэ нь ч бүх төрлийн судалгаагаар тодорхой байсан. Энэ нөхцөлд төр ч тогтвортой, төрийн бодлогын залгамж чанар хадгалагдаж чадна гэж үзэж байлаа. Гэтэл  сонгуулийн дүн байнд ч үгүй, банзанд ч үгүй, харин МАН гэдэг мангар том бул хар чулуун дээр тусах нь тэр.

 

 

Үргэлжлэлийг эндээс уншина уу